جلسه اول
مقدمه:
در اين جلسه تاريخچه و سبكهاي مختلف گلآرايي را توضيح ميدهيم.
تاريخچه و اهميت گلآرايي
از زمانهاي بسيار قديم تاكنون بشر به گل عشق ميورزيده و آن را مظهر زيبايي و لطافت ميدانسته. در زمانهاي قديم انسانها بيگانه با مرز و ديوار با پرچينهاي ساده و كوتاه كه پر از گل و ميوه، و سبزه بود ميان املاكيشان خطي ميكشيدند تا اختلافي هر چند كوچك بين آنها بوجود نيايد. با گذشت قرنها اين پرچينهاي گل و گياه به ديوار و باغهاي ميوه به ساختمانهاي چند طبقه مبدل گشتند.
هنوز بزرگترهاي خانواده از درختهاي انار، سيب و شمعدانيها در كنار حوض خانههايشان صحبت ميكنند كه اكنون اثري از آنها باقي نمانده است، و از اين پس بايد در دنياي سنگي و بيگانه با گل و گياه زندگي كنيم. بنابراين مهندسين طبيعت با ساختن پاركها و فضاي سبز بجاي باغها و جنگلها به ياري ما شتافتند، و با جمعآوري گلستانهاي تكه تكه شده و گذاشتن آنها در گلدانها باغچههاي كوچك را به آپارتمانها آوردند.
امروزه دو نياز اساسي جوامع بشري
1- آرامش روحي و
2- سلامت جسماني ميباشد. پزشكان و روانشناسان بزرگ معتقدند كه پاسخ اين دو نياز را فقط در طبيعت و گل و گياه ميتوان يافت.
طبق بعضي عقايد، گل هديهاي است كه توسط خداوند از بهشت فرستاده شده تا روح انسان خاكي را جلاي ديگر ببخشد. ديدن طبيعت زيبا كه شامل مظاهر گوناگون آفرينش در رنگها و طرحهاي مختلف است از دير باز هميشه الهام بخش هنرمندان بوده است. شعر و معماري كه جزء بزرگترين مؤلفههاي تمدن و فرهنگ ايران است از گل و طبيعت الهام گرفته و شاهكارهاي بسياري را در اين زمينه خلق كرده است. گل به عنوان زيباترين نعمت خداوند متعال همواره در تاريخ الهامبخش ادبيات غني اين مرز و بوم بوده است. سرزميني كه در قديمالايام به سرزمين گل و بلبل مشهور بوده است. در تاريخچه فرهنگ مذهبي و محلي ما ايرانيان، شاخصترين رنگها، سبز فيروزهاي و پرطرفدارترين نقوش، نقوش گل و مرغ بوده است.
براي نشان دادن فرهنگ سنتي ايران بهتر است در كار گلآرايي از گلهايي مانند شمعداني، اطلسي و بنفشه و نيز گلهايي كه ما را به ياد باغچههاي قديمي مياندازد، استفاده نماييم.
گل بهترين هديه براي اثبات دوستي و صميميت است. از گل براي شادتر جلوه دادن اعياد و جشنها و نيز غمانگيزتر كردن سوگواريها استفاده ميشود. البته بايد بدانيم در هر مراسمي بايد از چه گلهايي استفاده بكنيم. در قديم براي هر گلي معناي خاصي را در نظر ميگرفتند و با هديه دادن آن به اشخاص مقاصد دروني خودشان را بيان ميكردند. مثلاً گل بنفشه سفيد نشانه خوشبختي و كامروايي بود كه هديه دادن آن را به عروس واجب ميدانستند.
همچنين در قديم هر گل معنا و نشانهي مخصوصي داشت. بدين صورت كه، گل رز نشانهي دوستي و محبت زياد، رز صورتي نشانهي وفاداري در دوستي، ميخك صورتي اعلام دوستي، ميخك سفيد علامت ردِ دوستي، زنبق سفيد نشانهي صلح و آرامش، گل بهار نارنج براي خوش آمدگويي، بنفشه جهت اعلام قطع ارتباط، نرگس خودخواهي، اركيده فراموش نشدني و گل داودي سفيد نشانهي تقوا و پرهيزكاري بودند، و افراد با دادن آنها به همديگر خواستههاي خودشان را بيان ميكردند. بطور كلي گلهاي سفيد نشانه صلح و آرامش، گلهاي صورتي نشانه قبول وفاداري و دوستي، گلهاي قرمز نشانه دوستي و محبت زياد و گلهاي زرد را نشانه رد دوستي و تنفر ميدانستند.
در دهههاي اخير كشورهاي انگلستان گل رز، ايران گل اركيده، ژاپن گل داودي سفيد، هلند گل لاله، هندوستان گل شقايق، فرانسه گل زنبق و اسپانيا گل انار را به عنوان گل رسمي و ملي خود انتخاب كردهاند.
پژمردگي گلها كه نشان از عمر كوتاه آنها است، خبر از ناپايداري جهان با آن همه زيباييهايش ميدهد.
به علت عدم دسترسي به گلهاي تازه در تمام فصول سال و نيز عمر كوتاه گلها مدت زماني است كه انسانها به فكر خشك كردن گل هستند. از سال 1850ميلادي هنر خشك كردن گلها و تزيين گل خشك كه به هنر ويكتوريا معروف است، رواج پيدا كرد.
خشك كردن گل يك هنر است. از گلآرايي خشك در مواقعي كه احتياج به گلآرايي به مدت طولاني است، استفاده ميكنيم.
هنر گلآرايي، يكي از هنرهاي سنتي در كشور ژاپن است. از صدها سال پيش اين هنر در ژاپن مرسوم بوده است و گلآراييها بيشتر جنبه مذهبي داشته و در معابد از آنها استفاده ميكردند. در اين كشور بلندترين شاخه گل در گلآرايي مظهر خدا و گلهاي ديگر در كنار آن سنبل انسان و كوتاهترين گل، سنبل زمين بشمار ميرود.
بيشتر اشكال هندسي از قبيل مثلث و دايره در روشهاي سنتي گلآرايي استفاده مي شوند. اين روشها اقتباس شده از هنر اروپايي مي باشد که به قرن 16 و 17 ميلادي بر مي گردد و بعدها در کشورهاي ديگر رواج پيدا کرد.
پس بطور خلاصه مي توان گفت گل، زبان گوياي تمام زيباييهاي طبيعت است. در اين دوره بشر با اطلاعاتي وسيع تر از اجداد خود، طبيعت اطراف خودش را مينگرد و سعي در خلق چيزي دارد.آثار زيباي هنري در اثر همين كنجكاوي ها و زيباپرستيها بوجود آمده است.
انسان گرفتار و خسته از زندگي ماشيني آرزوي برگشت به دامنه طبيعت را دارد. و با گذاشتن گل در گلدان اين آرزوي خود را برآورده ميكند! واقعيت اين است كه از عهد گلدانهاي عطري و شمعدانيها در كنار حوض خانههاي قديمي، تا عصر توليد و پرورش اركيده راهي طولاني طي شده است. بنابراين گل به زندگي انسانها روح و طراوت ميبخشد و خستگي و افسردگي را از كالبد انسان دور ميكند. گل را بعنوان هديه به خانههايي ميبريم كه اين زيباطلبي و مهماننوازي از اركان مهم خانواده است.
جلسه دوم
تعريف و اقتصاد گلآرايي
مقدمه:
در جلسه قبل در ارتباط با تاريخچه و اهميت گل در زندگي بشر و كاربرد هنري آن مطالبي را بيان كرديم در اين جلسه گلآرايي و اقتصاد گلآرايي را توضيح ميدهيم.
تعريف گلآرايي
هنر تركيب و چينمان گلها و برگهاي زيبا در كنار هم با اشكال مختلف را، گلآرايي گويند. براي خلق يك گلآرايي خوب، فرد گلآرا بايد قدرت ديد و توانايي انتخاب خود را تقويت كند. وسعت گلآرايي بسيار زياد است. گلآرايي انواع مدرن، سنتي و تخيلي دارد كه ميتوان با يادگيري آن، براي همه مكانها دسته گلهاي زيبايي درست كرد.
چگونه ميتوان قدرت ديد و تنوع را در گلآرايي افزايش داد؟ در طبيعت اطراف ما، زيباييهاي از قبيل كوهها، درياها و جنگلهاي بسياري وجود دارند كه با دقت كردن به آنها ميتوان قدرت ديد زيباييها را قويتر كرد. توسعهي فرهنگ استفاده از گل و گياه در جامعه و باز گرداندن زيباييهاي طبيعت به شهر و زندگي شهري موجب توليد پرورش گلهاي زينتي شده است. گلآرايي از ركنهاي اصلي در طراحيها است. استفاده از گلهاي خشك در طراحيها طول عمر آنها را تا 6 ماه و حتي يك سال بالا ميبرد.
چهار ركن اصلي براي يك گلآرايي خوب عبارتست از:
1- طراحي؛
2- اندازه و مقياس گلآرايي؛
3- تعادل؛
4- هماهنگي.
يك فرد گلآرا وقتي ميتواند شاخههاي گل را زيباتر بچيند كه موازنهي گلها را در نظر داشته باشد. در انواع طرحهايي كه براي گلآرايي بكار برده ميشود معمولاً دو نوع گلآرايي خاص مورد استفاده قرار ميگيرد كه عبارتند از:
1ـ گلآرايي قرينه؛
2ـ گلآرايي غير قرينه.
گلآرايي قرينه
نسبتاً آسانتر است اما درست كردن طرحهاي غيرقرينه تمرين و مهارت بيشتري نياز دارد. براي حفظِ هماهنگي معمولاً گلهاي پُر پَر با گلهاي كم پَر و گلهاي با رنگ تيره با گلهاي با رنگ روشن چيده ميشوند. به عبارت ديگر در گلآرايي بايد هماهنگي در رنگ و فرم حفظ شود.
در طراحي يك گلآرايي، اندازه گلها و ظرفهاي مورد استفاده و مكان قرار گرفتن گلها بايد مد نظر گرفته شوند. گلدانهاي بلند با گلهاي بلند كشيده براي كنار ديوار يا زاويهاي از سالن مناسب است. اما يك ظرف كوتاه با گلهاي كم ارتفاع براي روي ميز استفاده ميشود.
مهمترين عامل، انتخاب طرح گل آرايي است. با لحاظ كردن فضاي گلآرايي و نيز گلها و ظرف مورد نظر طرح گلآرايي انتخاب شده و در آخر هم فرمها و اشكال هندسي انتخاب ميشوند (كسب گلآرايي سنتي). در گلآرايي خطي گلها بصورت عمودي يا افقي قرار ميگيرند. مثلث متساويالاضلاع يا قائمالزاويه براي طرح مثلثي استفاده ميشود. در گلآرايي كروي گلها از ركن به اطراف پخش ميشوند و داراي جذابيت بوده و نيز از همه طرف ديد دارد. همچنين گلآرايي بيضوي يا تخممرغي وجود دارد كه داراي همان خصوصيات گلآرايي كروي است فقط با اين تفاوت كه در طول، گلها كمي كشيدهتر نصب خواهند شد. در گلآرايي هلالي، چيدن گلها به حالت نيمدايره يا منحني يك فرم خاص هلالي به طرح ميدهد. در گلآرايي مدل اِل (L ) يك زاويه 90درجه وجود دارد كه ميتواند به سمت راست يا چپ باشد. گلآراييS) ( معمولاً S كشيده را به ما نشان ميدهد كه گلهاي اصلي در مركز و بقيه گلها به شكل منحني چيده ميشوند. گلآرايي موازنه، بيشتر در گلآرايي خشك مورد استفاده قرار ميگيرد. در گلآرايي بادبزني، همه گلها از مركز به اطراف پخش ميشوند و حالت يك بادبزن باز را نشان ميدهند.
در رابطه با اقتصاد گلآرايي بايد گفت كه گلآرايي يكي از فعاليتهاي ارضاء كننده و سرگرم كننده است، و در حين عرضه زيباييها به مردم ميتواند روح زيباپرست انسان را آرامش بدهد.
مي توان با انجام گلآراييهاي زيبا، تحت عناوين مختلف از جمله تبريك سال نو، عيادت بيمار، مراسم عروسي و ... براي دوستان هديه فرستاد.
توليد و پرورش گل و گياه در جهان امروز، علاوه بر اشتغالزايي نقش با ارزشي در حفظ محيط زيست و شادابي روح و پاكيزگي محيط داشته؛ و يكي از مهمترين منابع توليد ارز براي كشورهاي مختلف است.
سرزمين ايران موهبتي خدادادي است. آفتاب درخشان، خاك مرغوب و آب و هواي مختلف كوهستاني، كويري و ساحلي آن و از همه مهمتر همياري مردم هنرمندش اين امكان را بوجود ميآورد، كه ايران با قدرت به اين رقابت جهاني بپيوندد. توجه به اين نكته جالب است كه، 36% از صادرات گل و گياه در دنيا توسط كشور كوچكي به نام هلند انجام ميشود و كلمبيا كه كشور كوچكي در جهان سوم است با تجارت گل و گياه توانسته است 150 هزار فرصت شغلي ايجاد كند. مسلماً كشور ما، سرزمين گل و گياه، كه صد هزار گونه گياه بومي در آن شناخته شده است؛ زمينه توليد گل و گياه و توسعه و صادرات آن را دارد.
صادرات گل و گياه، اهميت قابل توجهي در درآمدهاي صادرات غير نفتي و ايجاد اشتغال دارد. در حال حاضر كشورهاي اروپايي، عربي و نيز كشور ژاپن گل و گياه زيادي را به ديگر نقاط جهان صادر ميكنند . كشور ژاپن كه از صدها سال پيش گلآرايي در آن رواج داشته است يكي از مهمترين بازار مصرفكنندگان گل و گياه است. هر ساله بالغ بر پنج ميليارد گل در آنجا به فروش ميرسد همچنين برگزاري نمايشگاهها بازدهي خوبي در بر داشته است.
|